ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਦੁੱਧ ਦਾ ਵੱਡਾ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਚਮੜੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਡੇਅਰੀ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਹਲਚਲ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਜਰਸੀ ਗਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ 1-1 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀਆਂ ਦੁਧਾਰੂ ਜਰਸੀ ਗਾਵਾਂ ਮਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਥਿਤੀ ਮਹਾਮਾਰੀ ਵਰਗੀ ਬਣਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਜਰਸੀ ਗਾਵਾਂ ਦੀ ਪਕੜ ‘ਚ, ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਸ਼ੂ ਮੇਲਿਆਂ ‘ਤੇ ਲਗਾਈ ਪਾਬੰਦੀ
ਹਾਲਾਤ ਇਹ ਹਨ ਕਿ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਹੱਡਾ-ਰੋੜੀ (ਜਿੱਥੇ ਮਰੇ ਹੋਏ ਪਸ਼ੂ ਸੁੱਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ) ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਪਏ ਹਨ। ਹੁਣ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਰੇ ਹੋਏ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਹੱਡਾ-ਰੋੜੀ ‘ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਸੁੱਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ‘ਚ ਡਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਤੇ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਮਨੁੱਖਾਂ ‘ਚ ਨਾ ਫੈਲ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੂਬੇ ‘ਚ ਪਸ਼ੂ ਮੇਲਿਆਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ, ਜੋ ਕਿ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਚਮੜੀ ‘ਤੇ ਵੱਡੇ ਛਾਲੇ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪਸ਼ੂ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਦੁੱਧ ਸੁੱਕਣ ਅਤੇ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਕਾਰਨ ਪਸ਼ੂ ਚਿਕਿਤਸਕ ਪਰੇਸ਼ਾਨ
ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਰ ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਚਾਰ ਪਸ਼ੂ ਮਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਜਰਸੀ ਗਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫੈਲ ਰਹੀ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਮੱਝਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਘੱਟ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਸ਼ੂ ਮਾਲਕਾਂ ਕੋਲ ਜਰਸੀ ਗਾਵਾਂ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਗਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਇੱਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਸੁੱਕ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਭਵਤੀ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਗਰਭ ਵੀ ਡਿੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਦਿਨ ਹੋਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਦੁੱਧ ਦੀ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਦੇਸੀ ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮੱਝਾਂ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਅੱਗੇ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ
ਦੇਸੀ ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮੱਝਾਂ ‘ਤੇ ਅਜੇ ਤਕ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ ਪਰ ਮਾਹਿਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਢੱਡੇ ਵਿੱਚ ਹੱਡਾ ਰੋੜੀ ਮੁਰਦਾ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨਾਲ ਇੰਨੀ ਭਰੀ ਪਈ ਹੈ ਕਿ ਪੰਚਾਇਤ ਨੂੰ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਜੇਸੀਬੀ ਮਸ਼ੀਨ ਲੈਣੀ ਪਈ ਹੈ। ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸਗੋਂ ਹੋਰਨਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਬਿਮਾਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਅਲੱਗ (ਆਈਸੋਲੇਟ) ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ
ਡੇਅਰੀ ਵਿਕਾਸ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਸ਼ੂ ਮਾਲਕਾਂ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਕਾਰਨ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਫੈਲ ਰਹੀ ਹੈ | ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆਈ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਨਜਿੱਠਿਆ ਜਾਵੇ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਬਿਮਾਰ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਫੈਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਬਿਮਾਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਅਲੱਗ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜੀਵ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਸ਼ੂ ਨੂੰ ਟੀਕਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ‘ਤੇ ਟੀਕਾ ਵੀ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ।
ਹਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਟੀਕਿਆਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਲਈ ਪੈਸੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ
ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਟੀਕੇ ਖਰੀਦਣ ਲਈ 76 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਸਬੰਧੀ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਵੀ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਵਿਭਾਗੀ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੱਧਾ ਸਮਾਂ ਫੀਲਡ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਸਬੰਧੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2018 ‘ਚ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੂਬਿਆਂ ‘ਚ ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।